Rob Spoelman, Managing Director van NIBE, benadrukt dat hij de huidige populariteit van hybride warmtepompen zeker toejuicht. Toch brengt hij tegelijkertijd graag enige nuance aan in de huidige trend, omdat hierbij volgens hem een locked-in situatie van de cv-ketel dreigt te ontstaan. Spoelman: “De snelgroeiende belangstelling voor hybride warmtepompen is dit jaar – aangewakkerd door de sterk gestegen gasprijs – uitgegroeid tot een ware run op deze producten. Terwijl we in mei jongstleden nog de aankondiging kregen dat de hybride warmtepomp vanaf 2026 de minimale norm wordt, lijkt die datum nú al te ver weg. Waar ik een kanttekening bij plaats, is dat men hierbij lijkt te willen vasthouden aan de bekende combinatie van een warmtepomp met een cv-ketel, waarbij de warmtepomp niet zonder de cv-ketel kan werken. Dit zou je in mijn optiek eigenlijk niet meer moeten willen. Het zou beter zijn als de normen worden opgesteld aan de hand van de actualiteit waarbij wordt gestuurd op een All-Electric Ready hybride variant als tussenstap.”
Vertraging energietransitie voorkomen
Spoelman benadrukt dat de hybride warmtepomp in veel gevallen absoluut een uitkomst kan zijn. “Zeker wanneer het niet mogelijk is om de overstap naar 100% gasloos in één keer te maken, levert een hybride warmtepomp toch al een flinke reductie op het gasverbruik op en dat is uiteraard pure winst voor consument én klimaat. Maar wat ik hierbij signaleer, is dat veel woningeigenaren – net als partijen uit de toeleveringsketen – vooral naar het heden kijken en minder naar de lange termijn. Hierdoor wordt de combinatie warmtepomp/cv-ketel al gauw gezien als dé oplossing die de komende 15 jaar voor verwarming en warm water zorgt en komt de All-Electric warmtepompinstallatie daarna pas in beeld. Maar wat nu als de ketel na een aantal jaar het eind van zijn levensduur bereikt, terwijl de hybride warmtepomp nog niet aan vervanging toe is? Als de warmtepomp niet zonder een cv-ketel kan werken, bijvoorbeeld omdat er geen boiler aan kan worden gekoppeld of omdat het vermogen van de warmtepomp te weinig is voor voldoende cv-verwarming, zit er niets anders op dan de cv-ketel weer om te wisselen voor een nieuwe. Hierdoor blijf je weer jarenlang gas verbruiken waarmee je de energietransitie in feite vertraagd.”
Langetermijnvisie essentieel
Het is volgens Spoelman dan ook belangrijk om al bij de keuze voor een hybride warmtepomp rekening te houden met de mogelijkheid om op termijn alsnog over te kunnen stappen op een All-Electric installatie. “Zo’n zogeheten All-Electric Ready hybride warmtepomp kan namelijk – net als een All-Electric warmtepomp – onafhankelijk van een cv-ketel functioneren. Wél is het hiervoor van belang dat bij het ontwerp van de hybride installatie als eis wordt meegenomen dat de warmtepomp op termijn eenvoudig op een warmwaterboiler kan worden aangesloten. Dit voorkomt een locked-in situatie van de cv-ketel wanneer men later op een gasloze installatie wil overstappen.”
Spoelman pleit er daarom voor om de handen ineen te slaan en er samen voor te zorgen dat All-Electric de norm wordt en – wanneer de situatie om een hybride oplossing vraagt – in elk geval in te zetten op een All-Electric Ready warmtepomp. “Is het bijvoorbeeld mogelijk om op termijn op het gebied van woningisolatie nog een of twee verbeterstappen te maken, dan zou je daarop kunnen anticiperen door in de hybride installatie een warmtepomp op te nemen die past bij de warmtebehoefte van de woning ná het uitvoeren van die extra stappen. Tot die tijd werkt de All-Electric Ready warmtepomp dan samen met de cv-ketel, daarna kan hij het alleen af. Zo kan een woningeigenaar gefaseerd toewerken naar een gasloze comfort-installatie. Deze langetermijnvisie is nodig om de energietransitie tot een succes te maken. We weten allemaal dat we uiteindelijk tóch van het gas af moeten, dus laten we dan nú alvast de juiste keuzes maken. Wat NIBE betreft betekent dit: All-Electric waar het kan en All-Electric Ready hybride in alle overige situaties. Zo houd je de toekomstige optie voor 100% gasloze installaties altijd open.”
Wat Spoelman zeker niet onderbelicht wil laten, is dat een All-Electric Ready oplossing in principe niet méér hoeft te kosten als je de juiste keuzes maakt. “Normaliter is een warmtepomp natuurlijk al ontworpen om All-Electric te kunnen werken en het hele jaar door – bij buitentemperaturen van -20 °C tot +40 °C – zonder cv-ketel te functioneren. Als je er daarnaast voor zorgt dat het mogelijk is om – als de cv-ketel is afgeschreven – eenvoudig een warmwaterboiler op de warmtepomp aan te sluiten, dan kan de overstap naar 100% gasloos op termijn vlekkeloos en relatief voordelig verlopen.”
“All-Electric is vaker toepasbaar dan gedacht”
“Wat we bij NIBE zien, is dat al na een of twee winters blijkt dat de warmtepomp in een hybride installatie – zeker als hij een wat groter vermogen heeft – de cv-verwarming vrijwel volledig voor zijn rekening kan nemen”, vertelt Spoelman. “En niet eens alleen bij woningen vanaf 1995, maar zelfs bij goed na-geïsoleerde woningen van bouwjaren vanaf 1970. Is de warmtepomp daarnaast voorzien van een additioneel elektrisch element van 2 à 3 kW, dan kan hij ook op de koudste winterdagen voldoende comfort leveren. Eerder getroffen maatregelen op het gebied van bijvoorbeeld extra isolatie kunnen dus veel vaker dan gedacht optimaal worden benut.”
All-Electric vaak mogelijk zónder hybride tussenstap
Doordat de focus momenteel vooral op hybride warmtepompen ligt, blijft volgens Spoelman vaak onderbelicht dat veel bestaande woningen best in één keer kunnen worden voorzien van een 100% gasloze cv-installatie. “Terwijl dát uiteindelijk toch de bedoeling van de hele energietransitie is. We hebben bij NIBE meer dan 40 jaar ervaring met de toepassing van All-Electric warmtepompen in het veeleisende Zweedse klimaat en passen deze warmtepompen ook in Nederland al meer dan 20 jaar toe. Hierdoor weten we uit de praktijk dat warmtepompen in heel veel situaties best in één keer autonoom in een All-Electric cv-installatie kunnen functioneren. ”Doordat de focus momenteel vooral op hybride warmtepompen ligt, blijft volgens Spoelman vaak onderbelicht dat veel bestaande woningen best in één keer kunnen worden voorzien van een 100% gasloze cv-installatie. “Terwijl dát uiteindelijk toch de bedoeling van de hele energietransitie is. We hebben bij NIBE meer dan 40 jaar ervaring met de toepassing van All-Electric warmtepompen in het veeleisende Zweedse klimaat en passen deze warmtepompen ook in Nederland al meer dan 20 jaar toe. Hierdoor weten we uit de praktijk dat warmtepompen in heel veel situaties best in één keer autonoom in een All-Electric cv-installatie kunnen functioneren.”